Joanna Szczepkowska

„W moim zawodzie jest pewna tajemnica i opowiadanie o niej może spowodować, że muza sobie pójdzie. Jest z tym trochę jak z zakochaniem”.

Joanna Szczepkowska – aktorka, reżyserka, scenarzystka, publicystka. Z Teatrem Telewizji wiąże się duża część jej twórczej pracy. To właśnie tu debiutowała w 1974 r. rolą Iriny, jednej z tytułowych sióstr, w spektaklu Trzy siostry A. Czechowa wyreżyserowanym przez Aleksandra Bardiniego.

Od tego czasu wykreowała w Teatrze Telewizji ponad sześćdziesiąt ról, m.in. w przedstawieniach w reżyserii Jana Świderskiego, Olgi Lipińskiej, Jerzego Gruzy, Andrzeja Łapickiego, Macieja Wojtyszki, Jana Englerta.

Obdarzona sceniczną osobowością, niezwykłym talentem i inteligencją, które wykorzystywała, stwarzając kolejne znakomite postaci w repertuarze klasycznym, a także współczesnym. W Teatrze Telewizji wcieliła się zarówno w Antygonę, jak i w Lady Makbet czy Armadę. Jako reżyserka zadebiutowała w telewizyjnym teatrze w 2016 r. autorskim spektaklem Goła baba, za który otrzymała nagrodę aktorską podczas XIV edycji Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry”.

Wielokrotnie nagradzana za osiągnięcia w teatrze żywego planu, w filmie, a także Teatrze Telewizji. Uhonorowana m.in. Nagrodą Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji za wybitne kreacje w spektaklach Teatru TV (1988), Srebrnym Krzyżem Zasługi (1989), Wiktorem dla osobowości telewizyjnej (1990), a także Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski (2007) oraz Nagrodą im. Konstantego Puzyny (2021).

Wybrane realizacje w Teatrze Telewizji:

Trzy siostry, Anton Czechow, reż. Aleksander Bardini (rola: Irina, 1974);

Most, Jerzy Szaniawski, reż. Jan Bratkowski (rola: Marysia, 1976);

Rewolwer, Aleksander Fredro, reż. Jan Świderski (rola: Otylda, 1977);

Skiz, Gabriela Zapolska, reż. Olga Lipińska (rola: Muszka, 1977);

Niespodzianka, Karol Hubert Rostworowski, reż. Jan Świderski (rola: Zośka, 1978);

Klątwa, Stanisław Wyspiański, reż. Jan Świderski (rola: Młoda, 1979);

Zrzędność i przekora, Aleksander Fredro, reż. Andrzej Łapicki (rola: Zofia, 1980);

Lato w Nohant, Jarosław Iwaszkiewicz, reż. Olga Lipińska (rola: Solange, 1980);

Molier, czyli zmowa świętoszków, Michaił Bułhakow, reż. Maciej Wojtyszko (rola: Armanda, 1981);

Irydion, Zygmunt Krasiński, reż. Jan Englert (rola: Kornelia, 1982);

Czajka, Anton Czechow, reż. Jan Englert (rola: Nina, 1986);

Antygona, Jean Anouilh, reż. Andrzej Łapicki (rola: Antygona, 1987);

Makbet, William Shakespeare, reż. Krzysztof Nazar (rola: Lady Makbet, 1988);

Poskromienie złośnicy, reż. Michał Kwieciński (rola: Kasia, 1990);

Polowanie na karaluchy, reż. Krzysztof Nazar (rola: Ona, 1992);

Lato, Tadeusz Rittner, reż. Michał Kwieciński (rola: Maja, 1993);

Abigel, Magda Szabo, reż. Izabella Cywińska (rola: Mici Horn, 1995);

Dzika kaczka, Henri Ibsen, reż. Agnieszka Glińska (rola: Gina, 1997);

Portret wenecki, Gustaw Herling-Grudziński, reż. Agnieszka Lipiec-Wróblewska (rola: Contessa, 1998);

Dwa teatry, Jerzy Szaniawski, reż. Gustaw Holoubek (rola: Lizelotta, 1999);

Szczęście Frania, Włodzimierz Perzyński, reż. Agnieszka Glińska (rola: Lipowska, 2001);

Umarli ze Spoon River, Edgar Lee Masters, reż. Jolanta Ptaszyńska (rola: Margaret Fuller Slack, 2007);

Dom kobiet, Zofia Nałkowska, reż. Wiesław Saniewski (rola: Maria, 2016);

Goła baba (scenariusz, reżyseria i rola: Kobieta z Parasolką/ Goła Baba, 2016).

Joanna Szczepkowska stworzyła wiele kreacji w teatrze radiowym. Na swoim koncie ma niemal trzysta nagrań archiwalnych. Wzięła udział w radiowych adaptacjach „Konrada Wallenroda”, „Krzyżaków”, „Przed sklepem jubilera”, „Kubusiu Fatalisty i jego pana”. Na radiowej scenie interpretowała poezję Wisławy Szymborskiej czy Haliny Poświatowskiej. Krzysztof Zanussi powiedział kiedyś tak: „Pani Joanna kontynuuje najlepszą tradycję aktorów, którzy nic nie pozostawiają przypadkowi i z całą świadomością wypracowują każdy szczegół roli”.

Wybrane role Joanny Szczepkowskiej w Teatrze Polskiego Radia:

Osioł i słońce w metamorfozie, T. Czyżewski, reż. A. Łapicki (rola: Żaba, 1976);

Propozycja czyli upiór w garderobie, M. Karpiński, reż. M. Zembaty (rola: Sekretarka, 1978);

Zaginął Joe, R. Długoborski, reż. A. Zakrzewski (rola: Linda, 1979);

Krzyżacy, H. Sienkiewicz, reż. H. Rozen (rola: Danusia Jurandówna, 1979);

Wzorowe życie, F.S. Fitzgerald, reż. A. Pruski (rola: Jobena, 1980);

Kubuś Fatalista i jego Pan, D. Diderot, reż. A. Zakrzewski (1980);

Przed sklepem jubilera, K. Wojtyła, reż. Z. Dąbrowski (rola: Monika, 1982);

Konrad Wallenrod, A. Mickiewicz, reż. A. Zakrzewski (rola: Pustelnica Aldona, 1995);

Menażeria ludzka, G. Zapolska, reż. A. Zakrzewski (2006);

Zabaweczka, scen. i reż. K.M. Banasiak (rola: Humiecka, 2021).

Adam Ferency

„Chciałbym, żeby dominowała we mnie śmieszność, oczywiście nie taka szydercza, ale objawiająca się poczuciem humoru”.

Adam Ferency – aktor, reżyser teatralny, związany z Teatrem Telewizji od lat 70. Debiutował w 1975 r. w Piątym weselu w reżyserii W. Siemiona (scena poetycka).

Na telewizyjnej scenie wykreował niemal sto ról, współpracując m.in. z Agnieszką Holland, Erwinem Axerem, Maciejem Prusem, Olgą Lipińską, Laco Adamikiem, Janem Englertem, Tomaszem Zygadło, Krzysztofem Zaleskim.

Uchodzi za specjalistę od trudnych ról postaci niejednoznacznych moralnie i stających przed dramatycznymi wyborami. Zagrał m.in. głównego bohatera Henryka Szwejcera w Golgocie wrocławskiej P. Kokocińskiego i K. Szwagrzyka w reżyserii Jana Komasy – spektakl ten zdobył Grand Prix podczas Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry – Sopot 2009”. W 2014 r. na Festiwalu „Dwa Teatry” otrzymał nagrodę za kreację Jerzego w Skutkach ubocznych P. Zelenki w reżyserii L. Dawida. Interesującą postać stworzył także w sztuce Walizka M. Sikorskiej-Miszczuk wyreżyserowanej przez Wawrzyńca Kostrzewskiego, która zdobyła Grand Prix podczas Festiwalu „Dwa Teatry – 2015”.

Ma na koncie również role szekspirowskie, m.in. Horacego w Hamlecie w reżyserii Jana Englerta, czy Petruchia z Poskromienia złośnicy w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego.

Uhonorowany licznymi nagrodami teatralnymi, filmowymi i telewizyjnymi, otrzymał m.in. Nagrodę Komitetu d/s PRiTV za kreacje aktorskie w spektaklach telewizyjnych (1988), nagrodę Wielki Splendor Teatru Polskiego Radia za kreacje radiowe (2000), a także Złoty Mikrofon Polskiego Radia (2012).

Wybrane realizacje w Teatrze Telewizji:

Piąte wesele, reż. W. Siemion (scena poetycka, 1975);

Sułkowski, S. Żeromski, reż. T. Junak (rola: Adiutant gen. Dommartin, 1979);

Pogrzeb fabrykanta, D. Fo, reż. L. Adamik (rola: Cecondo, 1980);

Proces, F. Kafka, reż. A. Holland i L. Adamik (rola: Informator, 1980);

Cyrano de Bergerac, E. Rostand, reż. K. Zaleski (rola: Carbon, 1981);

Elżbieta królowa Anglii, F. Bruckner, reż. L. Adamik (rola: Northumberland, 1984);

Hamlet, W. Shakespeare, reż. J. Englert (rola: Horacy, 1985);

Choroba młodości, F. Bruckner, reż. K. Zaleski (rola: Fredar, 1987);

Przedstawienie „Hamleta” we wsi Głucha Dolna, I. Brešan, reż. O. Lipińska (rola: Skunca, 1987);

Jan Maciej Karol Wścieklica, S. I. Witkiewicz, reż. M. Prus (rola: Jan Maciej Karol Wścieklica, 1991);

Moskwa-Pietruszki, J. Wieniedikt, reż. T. Zygadło (rola: Dekabrysta, 1992);

Awantura w Chioggi, C. Goldoni, reż. M. Englert (rola: Padron Toni, 1995);

Ścieżki chwały, H. Cobb, reż. J. Antczak (rola: Szeregowiec Farol, 1996);

Mistrz, K. Rutkowski, reż. A. Lipiec-Wróblewska (rola: Andrzej Towiański, 1997);

O zwierzętach to i owo, B. Hertz, reż. B. Borys-Damięcka (rola: Lis, 1997);

Miłość na Krymie, S. Mrożek, reż. E. Axer (rola: Wolf, 1998);

Dybuk, S. An-ski, reż. A. Holland (rola: Meir, 1999);

Woyzeck, G. Büchner, reż. L. Adamik (rola: Kapitan, 2000);

Żywot Łazika z Tormesu, Anonim, reż. P. Trzaskalski (rola: Julio, 2000);

Nauka o barwach, T. Kubikowski, reż. J. Englert (rola: August, 2001);

19. południk, scen. i reż. J. Machulski (rola: Bogdan Dziadul/ Stefan Dziadul, 2003);

Poskromienie złośnicy, W. Shakespeare, reż. K. Warlikowski (rola: Okpisz/Petruchio, 2005);

Golgota wrocławska, P. Kokociński, K. Szwagrzyk, reż. J. Komasa (rola: Henryk Szwejcer, 2008);

Walizka, M. Sikorska-Miszczuk, reż. W. Kostrzewski (rola: Fransua Żako/ Pantofelnik, 2015);

Listy z Rosji, A. de Custine, reż. W. Kostrzewski (rola: Car, 2017);

Pan Jowialski, A. Fredro, reż. A. Żmijewski (rola: Pan Jowialski, 2018).

Imponujący jest również dorobek radiowy artysty. W archiwum Teatru Polskiego Radia znajduje się ponad trzysta spektakli z jego udziałem. W 2000 r. otrzymał nagrodę Teatru Polskiego Radia Wielki Splendor. Za rolę w słuchowisku Noc Walpurgii albo kroki komandora zdobył nagrodę aktorską na Festiwalu „Dwa Teatry” (2003).

Wybrane role Adama Ferencego w Teatrze Polskiego Radia:

Żebrak i ładna dziewczyna, L. Kołakowski, reż. J. Markuszewski (rola: Żebrak, 2000);

Alchemik, P. Coelho, reż. W. Modestowicz (rola: Arab, 2002);

Życie do końca życia, J. Górzański, reż. J. Kukuła (rola: Lolo, 2004);

Ząb mądrości, scen. i reż. J. Warenycia (rola: Leon, 2004);

Amos, O. Tokarczuk, reż. J. Wernio (rola: Amos, 2007);

Brat naszego Boga, K. Wojtyła, reż. H. Rozen (rola: Obcy, 2007);

W matni, scen. i reż. A. Zakrzewski (rola: Mikołajczyk, 2007);

Kordian, J. Słowacki, reż. J. Warenycia (rola: Wielki Książę, 2009);

Bazuka, D. Łukasińska, reż. w. Modestowicz (rola: Lekarz/Helmut, 2010);

Oczy, B. Korzeniowski, reż. W. Modestowicz (2023);

Powrót Odysa, St. Wyspiański, reż. T. Cyz (2024).