Festiwal Dwa Teatry

Judasz z Kariothu


Karol Hubert Rostworowski
JUDASZ Z KARIOTHU

Scenariusz i reżyseria: Igor Gorzkowski
Zdjęcia: Jarosław Żamojda
Scenografia: Honza Polivka, Joanna Walisiak
Kostiumy: Joanna Walisiak
Muzyka: Zbigniew Kozub
Montaż: Beata Barciś
Czas: 80’
Premiera TVP1 17.04.2023

Obsada: Łukasz Lewandowski (Judasz), Wiktoria Gorodeckaja (Rachel), Cezary Ilczyna (Eleazar), Igor Kowalunas (Jan), Rafał Sawicki (Abraham), Paweł Jantys (Ezra), Grzegorz Kwas (Piotr), Janusz R. Nowicki (Annasz), Andrzej Mastalerz (Kaiphasz), Krzysztof Wach (Andrzej), Wiktor Korzeniewski (Szymon), Marcin Przybylski (Ananel), Radosław Hebal (Jakub), Magdalena Czerwińska (Magdalena), Julia Halka, Aleksandra Kuś, Sandra Szatan, Kacper Bożek, Patryk Jarczok, Zbigniew Kocięba, Mateusz Krzysiak, Dominik Kupka (Rzesza Jerozolimska), Paweł Grosman, Wojciech Kaniewski, Adrian Majkowski, Jakub Spychaj, Oskar Sztuka (Muzycy z orkiestry) i inni.

W okresie międzywojennym Karol Hubert Roztworowski uznawany był za jednego z najwybitniejszych polskich dramaturgów, piszących w duchu Romantyzmu i Młodej Polski. Po II wojnie światowej autor o katolickim światopoglądzie, rozstrzygający w swych utworach kwestie etyczne zgodnie z nauką Chrystusa, popadł w niełaskę władz i w konsekwencji w zapomnienie.

Dramat „Judasz z Kariothu” napisany został w 1912 roku. Był to rok, w którym po silnym kryzysie wiary nastąpiło odrodzenie religijne Rostworowskiego. W utworze tym autor przedstawia wydarzenia sprzed Ostatniej Wieczerzy z perspektywy Judasza. Analizuje jego zdradę, sięgając głęboko do psychologii postaci. Według autora dramatu tragedia głównego bohatera polega na jego niezdolności oparcia się złu. Judasz nie zdradza dobrowolnie – jego lękliwa natura sprawia, że nie umie przeciwstawić się mocy prowokatorów. Nie ma w sobie wystarczającej siły, by wziąć odpowiedzialności za siebie i za tych, z którymi zdecydował się iść przez życie. „Nie trzeba nosić w sobie pierwiastków jakiegoś demonicznego zła, by stać się zdrajcą: wystarczy być człowiekiem duchowo słabym” komentuje dramat Judasza Rostworowski. Drugiej siły sprawczej doszukuje się autor w sferze irracjonalnej. W jednym z monologów Judasz sam siebie definiuje jako człowieka, którego dusza opanowana jest przez szatana. Szatan dominuje człowieka. Szatan zdradza Mesjasza, bowiem tylko szatan (nie człowiek) może być zdrajcą Chrystusa.

Reżyser, Igor Gorzkowski, umieścił akcje dramatu podczas procesji Wielkanocnej, uprościł dialogi i zrezygnował z kontekstu historycznego dzięki czemu spektakl nabrał uniwersalnego charakteru: zdrada i zło zagrażają każdemu z nas, niezależnie od miejsca i czasu. Przedstawienie zrealizowane zostało w podziemiach zamojskiej twierdzy.

– Odrzucenie większości scen zbiorowych w moim przekonaniu służyć będzie zdarciu patyny czasu z tego tekstu. Rostworowski pisał te sceny biorąc pod uwagę środki inscenizacyjne teatru początku dwudziestego wieku (był obecny na próbach, często zmieniał tekst w trakcie realizacji scenicznej). W moim przekonaniu użyte w scenach zbiorowych środki (obszerne partie chóralnych melorecytacji skomponowane symultanicznie, operowanie kilkudziesięcioosobowymi grupami statystów) są nieadekwatne do charakteru medium teatru telewizyjnego – oceniał Igor Gorzkowski.

IGOR GORZKOWSKI – reżyser i dramaturg, współzałożyciel Studia Teatralnego Koło. Od 2011 roku pełni funkcję zastępcy dyrektora do spraw artystycznych w Teatrze Ochoty w Warszawie. Realizuje spektakle korzystając głównie ze swoich własnych scenariuszy. Poza sceną Studia Teatralnego Koło i Teatru Ochoty współpracuje również z innymi teatrami. W roku 2009 reżyserował w Teatrze Narodowym w Warszawie „Polowanie na łosia” M. Walczaka. W roku 2010 debiutował w teatrze operowym reżyserując „O Genowefie” R. Schumanna w Teatrze Wielkim w Poznaniu. W 2011 roku otrzymał nominację do nagrody teatralnej „Feliksy Warszawskie” za reżyserię spektaklu „Starucha” według powieści D. Charmsa zrealizowanego w warszawskim Teatrze Ochoty. W 2012 wystawił na deskach teatru Wielkiego w Poznaniu „Dzień Świra” M. Koterskiego, a w 2013 „Wariata i zakonnice” Witkacego w Teatrze Powszechnym.

W 2013 roku zadebiutował również jako reżyser słuchowisk radiowych i zrealizował dla Programu 2 Polskiego Radia „Mewę” B. Akunina z Henrykiem Talarem i Haliną Skoczyńską w rolach głównych. Słuchowisko to zostało nagrodzone Grand Prix XIII. Festiwalu „Dwa Teatry – Sopot 2013”. W roku 2019 zrealizował dla Teatru Telewizji spektakl „Inny świat” na podstawie prozy obozowej G. Herlinga-Grudzińskiego, za który otrzymał nagrodę za reżyserię.