Zapiski z wygnania
Sabina Baral
ZAPISKI Z WYGNANIA
Adaptacja: Magda Umer i Krystyna Janda
Inscenizacja i reżyseria: Magda Umer
Zdjęcia: Piotr Wojtowicz
Aranżacje i kierownictwo muzyczne: Janusz Bogacki
Projekcje: Radosław Grabski
Montaż: Beata Barciś
Czas: 90'
Premiera: Teatr Polonia w Warszawie, 9.03.2018 r.
Premiera w TVP1 – 6.05.2024 r.
Obsada: Krystyna Janda oraz zespół muzyczny w składzie: Janusz Bogacki (fortepian), Tomasz Bogacki (gitara), Paweł Pańta (kontrabas), Patryk Dobosz (perkusja), Marek Zebura (skrzypce).
Spektakl na podstawie osobistych wspomnień Sabiny Baral, która jako dwudziestoletnia wrocławianka wyemigrowała razem z rodzicami z Polski po niesławnej kampanii marcowej w 1968 r. Przypomnienie tych dramatycznych wydarzeń staje się równocześnie przestrogą dla kolejnych pokoleń przed wszelkimi rodzajami nienawiści, ksenofobią i antysemityzmem. Dzięki znakomitej kreacji Krystyny Jandy z losami bohaterki może się utożsamić każdy wygnany człowiek. Monodram oparto na książce Sabiny Baral. Zostały w nim użyte także archiwalne projekcje wideo, urywki kronik filmowych, cytaty przemówień partyjnych oficjeli, fotografie i wypowiedzi wygnanych. Swoistym kontrapunktem są fragmenty znanych piosenek ze słowami m.in. Juliana Tuwima, Agnieszki Osieckiej, Wojciecha Młynarskiego, a także kadisz oraz wiersze Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Wisławy Szymborskiej, Zbigniewa Herberta, które dopełniają tę wstrząsającą i wzruszającą historię.
„»Zapiski z wygnania« powinny być lekturą szkolną. Dlatego, że ta książka napisana jest z godnością, wrażliwością. Mówi o upokorzeniu. Nawet trudno to określić. Ta książka mnie tak poruszyła, że po jej przeczytaniu sięgnęłam po nią jeszcze raz. Chyba jak nigdy. Przeczytałam ją podczas urlopu, na którym byłam razem z Krystyną Jandą. Wówczas już postanowiłyśmy, że trzeba pokazać »Zapiski…« w teatrze” – Magda Umer.
„Dla mnie to jest jasne i wyraźne, że Marzec ’68 był ogromną stratą dla Polski. To było haniebne!” – Krystyna Janda.
3 maja 2018 r. za rolę w spektaklu „Zapiski z wygnania” Krystyna Janda została uhonorowana Medalem im. Mordechaja Anielewicza wydawanym przez Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej dla uczczenia 75. rocznicy powstania w getcie warszawskim.
Magda Umer – piosenkarka, wykonawczyni poezji śpiewanej, aktorka, scenarzystka i reżyserka teatralna oraz telewizyjna. Absolwentka filologii polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Jako piosenkarka debiutowała pod koniec lat 60., a jako aktorka współpracowała m.in. z Adamem Hanuszkiewiczem. W latach 80. zajęła się również reżyserią, realizując m.in. „Białą bluzkę” A. Osieckiej z Krystyną Jandą w roli głównej (1987), „Zimy żal” J. Przybory (1989, Teatr Rampa na Targówku), później także „Big Zbig Show” (1992, Teatr Rampa na Targówku), „Kobietę zawiedzioną” S. de Beauvoir (1994, Teatr Powszechny w Warszawie), „Pod Mocnym Aniołem” J. Pilcha (2012, Teatr Polonia w Warszawie). „Zapiski z wygnania” to jej reżyserski debiut w Teatrze Telewizji.